ای اسیر دام غم، بیر گوشه‌ی مئیخانه توت

توتما زوهّادین مخالف پندینی، پئیمانه توت!

دیشله‌دیمسه لعلین ای قانیم تؤکن! قهر ائیله‌مه

توت کی قان ائتدیم، عدالت‌ایله، قانی قانه توت!

گر سنه افغانیمی بیهوده دئرسه مدّعی

اول سؤزه توتما قولاق، من چکدیگیم افغانه توت

قیلمازام زنجیر زلفون ترکین، ای ناصح! منی

خواه بیر عاقل خیال ائت، خواه بیر دیوانه توت!

ای اولوب سلطان، دئیه‌ن دونیادا مندن غیری یوخ

سن اؤزون بیر جُغد بیل، دونیانی بیر ویرانه توت

ای فضولی! دهر زالی‌نین فریبیندن ساقین

اولما غافل، ارگیبی ترپن، اؤزون مردانه توت

شاعر: ملامحمد فضولی

حسنون اولدوقجا فزون، عشق اهلی آرتیق زار اولور

حسن نه مقدار اولورسا، عشق اول مقدار اولور!

جنّت اوچون منع ائدن عاشقلری دیداردان

بیلمه‌میش کیم جنّتی عاشقلرین دیدار اولور

عشق دردیندن اولور عاشق مزاجی مستقیم

عاشقین دردینه درمان ائتسه‌لر بیمار اولور

زاهد بی‌خود نه بیلسین ذوقونو عشق اهلی‌نین؟

بیر عجب مئی‌دیر محبّت کیم ایچن، بیدار اولور!

عشق سئوداسینا صرف ائیلر فضولی عمرونو

بیلمزم بو خواب غفلتدن هاچان بیدار اولور؟

شاعر: ملامحمد فضولی

عشقدن جانیمدا بیر پنهان مرض وار، ای حکیم

خلقه پنهان دردیم اظهار ائتمه، زنهار، ای حکیم!

وار بیر دردیم کی چوخ درماندان آرتیقدیر منه

قوی منی دردیم‌له درمان ائیله‌مه، وار، ای حکیم!

گر باسیب ال نبضیمه، تشخیص قیلسان دردیمی

آل امانت، قیلما هر بی‌درده اظهار، ای حکیم!

گل منیم تدبیر بیهوده‌مده سن بیر سعی قیل

کیم اولام بو درده آرتیقراق گرفتار، ای حکیم!

گؤر تنِ عریان ایله احوالیمی هیجران گؤنو،

وار ایمیش روزِ قیامت، قیلما انکار، ای حکیم!

چکمه‌یینجه چاره‌ی دردیمده زحمت بیلمه‌دین

کیم اولور درمانِ درد عشق دشوار، ای حکیم!

رنج چکمه صحّت اوچون، ال فضولی‌دن گؤتور

کیم قبول صحّت ائتمز بؤیله بیمار ای حکیم!

شاعر: ملامحمد فضولی

آشیان مرغ دل، زلف پریشانیندادیر

قاندا اولسام ای پری! کؤنلوم سنین یانیندادیر

عشق دردیله خوشام، ال چک علاجیمدان طبیب!

قیلما درمان کیم، هلاکیم زهری درمانیندادیر

چکمه دامن ناز ائدیب افتاده‌لردن، وهم قیل!

گؤیلره آچیلماسین اللر کی، دامانیندادیر!

گؤزلریم یاشین گؤروب شور، ائتمه نفرت کیم بو هم

اول نمک‌دن‌دیر کی لعل شکّر افشانیندادیر

مست خواب ناز ائدیب جمع ائت دل صد پاره‌یی

کیم اونین هر پاره‌سی بیر نوک موژگانیندادیر

بس کی هجرانیندادیر خاصیت قطع حیات

اول حیات اهلینه حئیرانام که هجرانیندادیر

ای فضولی! شمع تک مطلق آچیلماز یانمادان

تابلار کیم سونبولوندن رشته‌ی جانیندادیر

شاعر: ملامحمد فضولی

غم دیاریندا اجل پیکی گذار ائتمز منه

یوخ سانیب واریم مگر کی اعتبار ائتمز منه؟

یار جور ائتمز منه اغیار تعلیم ائتمه‌دن

بالله اغیار ائیلین احسانی یار ائتمز منه!

داغیدیر هر لحظه برگ عیشیمی آهیم یئلی

هانسی ناحق ظلم‌دور کی روزگار ائتمز منه؟

عشق دردیله خوشام، ترک نصیحت قیل رفیق

من کی تریاکی مزاجم، زهر، کار ائتمز منه

چرخدن آشیرمادان یادینلا آه آتشین

قدر ائدیب گردون، شرردن زر نثار ائتمز منه

نقد جان تاراج غمدن ساخلاماق دشوار دیر

عشق تا سنگ ملامتدن حصار ائتمز منه

یاد لعلینله فضولی گؤزله‌ییب راه عدم

وار بیر تدبیری، اما آشکار ائتمز منه

شاعر: ملامحمد فضولی

یئنه اول ماه منیم آلدی قراریم بو گئجه

چیخاجاق‌دیر فلکه ناله و زاریم بو گئجه!

شمع‌وش محرم بزم ائیله‌دی اول ماه منی

یاناجاق‌دیر یئنه هیجر اودونا واریم بو گئجه

هم وصالی اورار اود جانیما، هم هیجرانی

بیر عجب شمع‌ایله دوشدو، سر و کاریم بو گئجه!

نه توتون‌دور کی چیخار چرخه، دل زاره مگر

هیجر داغینی اورار لاله عذاریم بو گئجه!

صبحه سالدی بو گئجه شمع کیمی قتلیمی هیجر

اولا کیم صبح گلینجه، گله یاریم بو گئجه

پاره- پاره جیگریم، ایت‌لرینه نذر اولسون

اول سر کویا اگر دوشسه گذاریم بو گئجه

وار ایدی صبح وصالینا فضولی اومّید

چیخماسا حسرت‌ایله جانِ فگاریم بو گئجه

شاعر: ملامحمد فضولی

زلفو کیمی آیاغین قویماز اوپم نیگاریم

یوخدور اونون یانیندا بیر قیلجا اعتباریم

انصاف خوشدور ای اشک! آنجاق منی زبون ائت،

ها بؤیله محنت ایله کئچسین‌می روزگاریم؟

بیلدی تمام عالم کیم دردمند عشقم

یارب هنوز حالیم بیلمزمی اولا یاریم

وصلیندن آیری نولا قانیم توکولسه گول- گول،

من گلبن خزانم، بو فصل‌دیر بهاریم

تصویر ائدن وجودوم یازمیش الیمده ساغر

رفع اولماغا بو صورت، یوخ الده اختیاریم

دور ایسته‌من زمانی، مئی نشئه‌سین باشیمدان

تورپاق اولاندا یارب! دُرد مئی ائت غباریم

رسوالاریندان اول مه سانماز منی! فضولی!

دیوانه اولماییم‌می، دونیاده یوخمو عاریم؟

شاعر: ملامحمد فضولی

شفای وصل قدرین ، هجردن بیمار اولاندان سور

زلال ذوق شوقون ، تشنه دیدار اولاندان سور

لبین سرین گلیب گفتاره ، من دن اؤزگه دن سورما

بو پنهان نکته نی بیر واقف اسرار اولاندان سور

گؤزو یاشلی لارین حالین ، نه بیلسین مردم غافل ؟

کواکب سرینی ، شب تا سحر بیدار اولاندان سور

خبرسیز اولما فتّان گؤزلرین قیدین چکن لردن

خبرسیز مست لر بیدادینی ، هشیار اولاندان سور

غمین دن شمع تک یاندیم ، صبادان سورما احوالیم

بو احوالی شب هجران ، منیم له یار اولاندان سور

خراب جام عشقم ، نرگس مستین بیلیر حالیم

خرابات اهلینین احوالینی ، خمار اولاندان سور

محبت  لذتین دن  بی خبر دیر زاهد  غافل

فضولی، عشق ذوقون، ذوق عشقی وار اولاندان سور

شاعیر: فضولی

محمد فضولی
زادروز	۸۸۵ (قمری)[۱] حدود ۱۴۸۰ میلادی[۱]. حله (کربلا، نجف) در عراق.
درگذشت	۹۶۳ هجری قمری [۱] ۱۵۵۶ میلادی.[۱] بغداد[۲]. کربلا[۳]
نام‌های دیگر	محمدبن سلیمان
پیشه	شاعر
فرزندان	فضلی بغدادی[۴]
والدین	سلیمان (پدر)

محمد فضولی (به ترکی آذربایجانی: Məhəmməd Füzuli)‏ یا ملا محمد بن سلیمان بغدادی ‏(۱۴۸۳-۱۵۵۶) شاعر و ادیب ترک است او را «بزرگترین شاعر ترکی آذربایجانی در سدهٔ دهم» می‌دانند. پدر وی ساکن حله در عراق امروزی بود و محمد فضولی در آن‌جا به‌دنیا آمد و در بغداد پرورش یافت از این روی، سه زبان ترکی، فارسی و عربی را به خوبی می‌دانست و به هر سه زبان شعر سروده‌است. او را یکی از پایه‌گذاران سبک هندی می‌دانند.

محمد پسر سلیمان در حدود سال ۱۴۸۳ در عراق به‌دنیا آمد.در منابع معتبر از جمله مجمع‌الخواص صفحه ۱۰۳ حله به عنوان محل تولد فضولی برشمرده شده است، اما در برخی منابع دیگر کربلا یا نجف هم آمده است. پدرش سلیمان بود که به حله مهاجرت کرد و قاضی آن شهر بود. «پدر فضولی بنا به گفتهٔ «صادق بیگ افشار» صاحب تذکرهٔ «مجمع الخواص» –که به زبان ترکی ازبکی نوشته شده– از ایل بیات بوده که یکی از ۲۲ طایفه مهاجر ترکان اوغوز می‌باشد.» او در حله و سپس بغداد تحصیل کرد و یکی از استادانش «ملک الشعرای حبیبی» از شاعران حروفی بود. حدود هفتاد ساله بود که در بغداد درگذشت.

• دیوان اشعارترکی.

دیوان ترکی فضولی تاکنون چند بار در ایران، ترکیه وآذربایجان منتشر شده است. دیوان ترکی به تصحیح حمید آراسلی(باکو)، دیوان ترکی به تصحیح امین صدیقی(تهران-1374)، دیوان ترکی به تصحیح حسین محمدزاده صدیق(تهران) ودیوان ترکی تصحیح مژگان جونبور ودیگران(استانبول). بهترین چاپ های علمی دیوان ترکی هستند.

• شاه و گدا
• لیلی و مجنون
• مثنوی بنگ و باده. . به شاه اسماعیل تقدیم شده‌است.
• روضه.
• حدیقت السعداء. . این کتاب ترجمهٔ روضةالشهدای حسین واعظ کاشفی است. که بر آن مطالبی نیز افزوده است.
• صحبت الاثمار. ( گفتگو بین چند میوه است و یکی از نخستین کتاب‌های ادبیات کودک محسوب می‌شود.)
• شکایت‌نامه.
• رساله معما.

نمونه شعر ترکی